Veel woorden, weinig daden

Op de deadline van deze column is de bestuurlijke chaos in Nederland compleet. Het toch al demissionaire kabinet is nóg demissionairder geworden: dubbel demissionair of demissionair in het kwadraat. Eerst valt het kabinet, daarna trekt een partij doodleuk al haar bewindspersonen terug. Besturen is kennelijk optioneel geworden.

Nederland zit muurvast. Niet door gebrek aan ideeën, maar door een overdaad aan regels en eindeloze inspraak. Natuurlijk is inspraak belangrijk - we willen allemaal meepraten over onze leefomgeving. Maar inspraak misbruiken om sectoren weg te pesten, je ideologie op te leggen of broodnodige projecten te blokkeren, gaat veel te ver.

Neem de kwestie in Erp. Een melkveehoudster staat voor de rechter. De eis? Dat er voor zeven uur ’s ochtends geen koeien gemolken mogen worden, dat het voer voor de koeien de avond ervoor al geserveerd moet zijn en dat ze bij het maaien of hakselen eerst melding maakt bij de gemeente. Absurdisme als beleid.

De Duitse brancheorganisatie voor varkenshouders waarschuwt ook Nederlandse varkenshouders extra alert te zijn bij warmte. Van geopende staldeuren voor extra ventilatie maken activisten gretig misbruik. Het is te gek voor woorden: boeren zorgen voor hun dieren, activisten zorgen steeds vaker voor ontwrichting. En ze komen ermee weg. Ook onze verzamelcentra zijn doelwit. Recent zijn inbraken verijdeld, waarbij camera’s werden gevonden. Ik neem aan dat die niet bedoeld waren om de inbraak zelf te filmen. 

NGO’s volgen transporten, maken illegaal filmpjes en zetten de media in als doorgeefluik. En gek genoeg hapt de journalistiek gretig toe. Extinction Rebellion blokkeert intussen wegen en kantoren wanneer het hen uitkomt. En dat mag blijkbaar ongestoord doorgaan. Het lijkt wel alsof de wet tegenwoordig vooral geldt voor wie níet protesteert.

Ondernemers ervaren intussen een explosie aan administratieve lasten. Formulieren, controles, vergunningsaanvragen, waardoor het echte werk blijft liggen. Het gevolg is een verzwakte concurrentiepositie, een voedselvoorziening die onder druk staat en ondernemers die hun vertrouwen in de overheid verder verliezen. Waar partnerschap nodig is, groeit wantrouwen. Waar vooruitgang zou moeten zijn, is stilstand. Niet gek dat steeds meer bedrijven het hazenpad naar het buitenland kiezen.

En de menselijke maat? Die is zoek. Een medewerker die in de vakantieperiode per ongeluk een ouder formulier gebruikt voor een exportaanvraag, krijgt niet een telefoontje met uitleg, maar meteen een waarschuwing aan de broek. 

Of neem de stapeling van boetes. Een eerste overtreding: €1.500. Een tweede: het dubbele. De derde: €4.500 en ga zo maar door. Je krijgt van de overheid geen tijd om te verbeteren. Een overtreding blijft jaren staan en of je nu 3 of 25 medewerkers hebt, dat doet in deze stapeling niet ter zake. Waarom wordt een transporteur of handelaar gestapeld gestraft, terwijl door rood rijden - minstens zo gevaarlijk - telkens hetzelfde kost? Dat is meten met twee maten.

Daar komt nog bij dat de AVG een ijzeren heiligheid heeft, voor bijvoorbeeld de voetbalvereniging. Zij mogen zelfs de ledenlijst niet delen met hun vrijwilligers. Hoewel het gevaar van activisme al zo vaak aan de orde is gesteld, moeten wij eindeloze procedures voeren om de persoonsgegevens van mensen en familiebedrijven te beschermen. De AVG ten spijt, via de Woo krijgen activisten wél zonder moeite gevoelige gegevens van boeren, handelaren en transporteurs in handen. Het contrast kan bijna niet cynischer. 

Een land kan niet draaien als elke beslissing verstikt raakt in regels, eindeloos gepraat of zoals nu een partij die op verantwoordelijkheidsvakantie gaat. Minder woorden, meer daden: dát is wat Nederland nodig heeft.