Voedsel als geopolitiek wapen
Afgelopen jaar droeg Vee&Logistiek Nederland aan veel thema’s bij. Gesprekken met de overheid over onderwerpen waar onze leden direct of indirect geraakt worden. Vaak gaat het om verboden of geboden die het werk alsmaar lastiger maken. Zelfs zo dat ik steeds meer mensen spreek die nadenken over de vraag of ondernemen in onze sector nog wel toekomst heeft. We zien steeds meer bedrijven die stoppen. Dat is zorgelijk. Niet alleen voor het ondernemerschap en het verdienvermogen van de Nederlandse economie. Het raakt één van onze eerste levensbehoeften, namelijk de voedselproductie.
Of je nu veehandelaar bent, ondernemer met een verzamelcentrum of veetransporteur. Dat de veelogistieke sector een belangrijke rol heeft in de wereldwijde voedselketen is ons wel bekend. Zonder handel en transport geen eten op ons bord. Zonder export geen hoogwaardig vee naar (derde) landen om mensen daar te helpen hun eigen, duurzame, voedselproductie op te bouwen. In een tijd van oorlogen, spanningen en geopolitieke onrust is het thema voedsel belangrijker dan ooit.
Begin dit jaar had ik een interview met Rob de Wijk over voedselproductie als wapen in een veranderende wereldorde. Hij is een pleitbezorger om de Nederlandse landbouw en voedselproductie in te zetten in het geopolitieke speelveld. De landbouw is volgens De Wijk één van de sectoren waar Nederland nog in uitblinkt. De wereld verandert in een rap tempo. Tekort aan grondstoffen en halffabricaten, achterblijven van de uitbreiding van ons nationaal energienetwerk, de opkomst van China, de oorlog in Oekraïne, het maakt Nederland en Europa kwetsbaar. Voedsel als politiek pressiemiddel is kort door de bocht is zijn devies. De landbouw is cruciaal als Nederland en Europa een rol willen spelen op het wereldtoneel. Hij heeft gelijk. Een tekort aan voedsel is vaak de aanleiding tot onrust, geweld en oorlog. Bij de huidige koers waar er minder geproduceerd wordt lopen we een groot risico. Meer afhankelijkheid van derde landen.
We zien dat er politiek eigenlijk geen aandacht is voor de waarde van de Nederlandse landbouw in het internationale voedselsysteem. In Nederland wordt de discussie gevoerd op de spreekwoordelijke vierkante meter. Het gaat vooral over stikstof, Natura 2000, bufferstroken, lokaal produceren en consumeren en kleinschaligheid. Nee, we mogen het niet hebben over de noodzaak van voldoende volume. Zonder volume geen innovaties en zonder volume ebt de kennis weg. We zien het gebeuren. Voedselproductie en de beschikbaarheid van voldoende voedsel speelt nauwelijks een rol in de debatten. Dat maakt dat in het beleid de keuzes eenzijdig uitpakken. In plaats van ruimte geven aan de moderne, duurzame en innovatieve bedrijven worden juist deze bedrijven bij opkoopregelingen van de overheid gestimuleerd om te stoppen. Dat heeft ook direct gevolgen voor ondernemers in de veelogistieke sector. Hiermee missen we in het mondiale speelveld onze positie. Minder produceren is kwetsbaar. Zeker zolang er wereldwijd nog gebieden zijn waar überhaupt geen voedsel geproduceerd kan worden.
Wij moeten als sector en ondernemers actief in de landbouw ons verhaal over onze rol in de voedselketen blijven vertellen.. Wat mij betreft doen we dat aan de hand van een sectorbrede voedselstrategie waarin we stilstaan bij de betekenis van voedsel. Het liefst met alle andere schakels in onze keten. Samen sterk is mijn devies. Dat betekent voor onze (jonge) ondernemers dat zij niet alleen ondernemer zijn en hun passie volgen, maar ook het verhaal moeten vertellen. Je bedrijf runnen in een veranderende wereld met een achterblijvende politiek vraagt om verder te kijken dan alleen je eigen erf en je eigen onderneming. We zijn het verplicht aan onze samenleving en toekomstige generaties.